Ρωμαϊκή Δεξαμενή
Η μεγάλη υπόγεια δεξαμενή κτίστηκε στην ανατολική πλευρά των Μεγάλων Προπυλαίων, μέσα από το τείχος, ώστε να εξασφαλίζει αυτάρκεια νερού στο κυρίως ιερό.
Διαθέτει δύο μεγάλους υπόγειους καμαροσκεπείς χώρους οι οποίοι είναι κατασκευασμένοι από λίθους και οπτοπλίνθους και επιχρισμένοι με υδατοστεγές κονίαμα για την εξασφάλιση της απόλυτης στεγανότητας.
Ο πρώτος χώρος χρησίμευε ως δεξαμενή καθίζησης. Εκεί γινόταν ο καθαρισμός του νερού, ένα πρώτο φιλτράρισμα, με την καθίζηση των ξένων ουσιών. Από το δεύτερο χώρο της δεξαμενής-κατανεμητή γινόταν η άντληση του νερού.
Για την πρόσβαση στους δύο χώρους είχε κατασκευασθεί στενή κλίμακα καθόδου με λίθινες βαθμίδες.
Το ανώτερο διαμέρισμα της δεξαμενής, όπου και η είσοδος, σώζει ίχνη από ορθομαρμάρωση που μαρτυρούν την πολυτελή κατασκευή της.
Η διαχείριση του νερού αποτέλεσε μία από τις βασικές προτεραιότητες στην αναδιοργάνωση του Ιερού κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, κατασκεύασαν μεγάλες δεξαμενές με σκοπό τη συλλογή όλο και περισσότερης ποσότητας νερού που ήταν απαραίτητη για να καλύψει τις ανάγκες των πολλών κρηνών και των λουτρικών εγκαταστάσεων.
Ο αυτοκράτορας Αδριανός (117-138 μ.Χ.), μυημένος και ο ίδιος στα Ελευσίνια Μυστήρια, πραγματοποίησε σημαντικά υδραυλικά έργα στην Ελευσίνα. Σε αυτά περιλαμβάνονται η διευθέτηση της κοίτης του Ελευσινιακού Κηφισού, η κατασκευή της ορατής, έως σήμερα, γέφυρας στην είσοδο της πόλης, καθώς και το υδραγωγείο του Θριασίου Πεδίου, το οποίο μετέφερε νερό καλής ποιότητας από τις πηγές της Πάρνηθας για την τροφοδοσία της πόλης και του Ιερού. Μεγάλα τμήματα από το Αδριάνειο υδραγωγείο διατηρούνται ορατά σε αρκετά σημεία της πόλης.
4510