Πρόγραμμα Ελληνο-Γαλλικής Συνεργασίας στην Πάχη Μεγάρων Αττικής
2019-2021 (σε εξέλιξη)
Στο λόφο του Αγ. Γεωργίου είναι ορατά τα κατάλοιπα οχυρού του 5ου αι. π.Χ. με τετράγωνους πύργους και διπλά προτειχίσματα και στην κορυφή του λόφου μεγάλος κυκλικός πύργος που χρησίμευε ως παρατηρητήριο. Με οικοδομικό υλικό από τον πύργο οικοδομήθηκε ο Ι. Ν. Αγ. Γεωργίου στους Μεταβυζαντινούς χρόνους, που προσδίδει και την ονομασία στο λόφο (Κήρυξη Υ.Α. Α1/Φ03/20317/641/24-6-1981, ΦΕΚ 660/Β΄/ 19-10-1981).
Δυτικά της Πάχης υψώνεται ο λόφος του Παλαιοκάστρου. Προς το τέλος του 19ου αι οι Γερμανοί Bölte και Weicker διενήργησαν ανασκαφές, στη νότια κλιτή του λόφου, όπου βρέθηκαν πολλά αρχιτεκτονικά μέλη σε β΄ χρήση, συμπεριλαμβανομένων και τυμπάνων κιόνων. Το 1934, διενεργήθηκαν ανασκαφικές τομές από τον Τραυλό και τον Θρεψιάδη. Η κεραμική που βρέθηκε σ΄ αυτές χρονολογείται από τη μεσοελλαδική μέχρι την βυζαντινή εποχή. Αποκαλύφθηκε επίσης ένας τάφος και τοίχοι της γεωμετρικής περιόδου. Στο μεσαίωνα, κατασκευάστηκε πάνω στο λόφο ένας πύργος που εδράστηκε σε παλαιότερες κατασκευές. Οι επιχώσεις έχουν διαταραχθεί κατά τόπους από πυροβολεία που κατασκευάστηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου.
Λόγω της ολοκληρωτικής έλλειψης ανασκαφικών ερευνών στο οχυρό του λόφου του Αγ. Γεωργίου και της περιορισμένης έρευνας στο λόφο του Παλαιοκάστρου έχει προκληθεί σύγχυση ως προς την ταύτιση του χώρου της Νισαίας και της Μινώας. Μέχρι σήμερα η σχετική βιβλιογραφία ασχολείται με την ταύτιση των δύο θέσεων διατυπώνοντας διαφορετικές υποθέσεις.
Ο ιδιαίτερος στόχος του προγράμματος, είναι να μελετηθούν οι λόφοι του Αγ. Γεωργίου και του Παλιόκαστρου προκειμένου να προκύψουν νέα στοιχεία που θα απαντήσουν και θα δώσουν ώθηση στα ερωτήματα της έρευνας. Το θέμα της ταύτισης της ακρόπολης της Νισαίας και της κατανόησης της τοπογραφίας της είναι σημαντικότατο, διότι θα επέτρεπε να κατανοήσουμε καλύτερα τους δεσμούς ανάμεσα στα Μέγαρα και το λιμάνι τους, καθώς και να διαφωτιστούν οι απαρχές της πόλης. Με την επιφανειακή έρευνα θα γίνει η λεπτομερής χαρτογράφηση των λόφων του Αγ. Γεωργίου και του Παλαιοκάστρου, θα διευκρινιστεί η φύση και θα χρονολογηθούν οι κατασκευές που είναι ορατές και θα κατανοήσουμε τις φάσεις εγκατάστασης αυτού του χώρου κατά τη διάρκεια του χρόνου. Το πρόγραμμα είναι διάρκειας πέντε ετών (2017-2021).
822